Duration of Program

75 Hours

VSS102

Credits: 4

L-T-P ratio: 2-0-2

Course designer: Dr Tilak Rao

OBJECTIVES

To enable the participants to understand the structure and content of Aṣṭādhyāyī

PREREQUISITES

  • Samskrit-2

DETAILS

Structure of Aṣṭādhyāyī (अष्टाध्यय्यां स्वरूपम्):
  • Deriving words from the roots (शब्दनिष्पादनप्रकिया)
  • Māheśvara sutras (माहेश्वरसूत्राणि)
  • Types of sutras (षड्विधसूत्राणि)
  • General introduction to contents of the chapters of Aṣṭādhyāyī (अष्टाध्याय्याः प्रत्येकं अध्याये निरूपिताः विषयाः)
  • Important structural concepts (स्वरूपसम्बद्धाः प्रधानविषयाः)
    o अनुवृत्तिः
    o असिद्धत्वम्
    o प्रत्याहारः
Understanding Aṣṭādhyāyī (अष्टाध्यय्याः अवगमनम्):
  • Important Sañjñās (प्रधानसंज्ञाः)
    o वृद्धिः
    o गुणः
    o संयोगः
    o अनुनासिकः
    o सवर्णम्
    o लोपः
    o इत्
    o टि
    o उपधा
    o धातुः
    o प्रातिपदिकम्
    o तपरः
    o पदम्
    o अनुबन्धः
    o आगमः
    o आदेशः
  • Important Paribhāṣā and their application (प्रधानपरिभाषाः)

           o षष्ठी स्थानेयोगा
           o यथासंख्यमनुदेशः समानाम्
           o स्थानेऽन्तरतमः
           o अलोन्त्यस्य
           o अनेकाल्शित् सर्वस्य
           o ङिच्च
           o आद्यन्तौ टकितौ
           o मिदचोन्त्यात् परः
           o इको गुणवृद्धी
           o अचश्च
           o तस्मिन्निति निर्दिष्टे पूर्वस्य
           o तस्मादित्युत्तरस्य
           o पूर्वपरनित्यान्तरङ्गापवादानाम् उत्तरोत्तरं बलीयः

References:

  • व्याकरणचन्द्रोदयः, पञ्चमः खण्डः, चारुदेवशास्त्री
  • परिभाषेन्दुशेखरः, नागेशभट्टः
  • अष्टाध्यायीप्रवेशः, तिलकः एम् राव्
  • शिक्षाप्रथमक्लृप्तिः, श्रीरमणशर्मा
X